رونق دلالی به دنبال كاهش نرخ سود سپرده /يكه تازی بورس از حباب تا واقعيت
تبعات کاهش نرخ سود سپرده در سال 1399
کاهش نرخ سود سپرده و نقدینگی سرگردان
به گزارش دیوان اقتصاد, بانک‌ها در چند سال اخیر با ترفندهای مختلف نرخ سود سپرده‌های خود را بیشتر از درصدهای اعلام شده لحاظ کردند و این مساله به باور برخی کارشناسان هیچ گاه اجازه نداد نقدینگی به صورت جدی از بانک‌ها خارج شود.
اما اکنون وضعیت نسبت به زمان اجرای طرح تغییر کرده و باید دید چه آینده‌ای در انتظار نقدینگی سرگردان مردم ایران است.
بیشتر بخوانید: مشتقات مالی چیست؟
از دست رفتن فرصت جذب نقدینگی
در سالی که مصوبه کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی اجرا شد، وضعیت تولید در کشور بسیار بهتر از زمان حال بود و اقتصاد ایران با وجود فروش نفت، درآمد قابل قبولی داشت و نرخ تورم نیز به گونه‌ای بود که تولیدکنندگان می‌توانستند با امیدواری به سود، روی طرح‌های خود سرمایه‌گذاری کنند.
این در حالی است که در همان سال بازار سرمایه نیز ظرفیت‌های قابل‌توجهی داشت و مستعد رشد بود و می‌توانست ابزاری برای جذب نقدینگی خارج شده از بانک‌ها باشد.با این وجود نقدینگی به سمت بورس یا سرمایه‌گذاری در تولید حرکت نکرد و سوداگران را بیش از پیش برای ورود بازارهای مصرفی تشویق کرد.
بیشتر بخوانید: آموزش تحلیل تکنیکال
دوره مدیت ریسک مالی، مشتقات: آتی‌ها و سلف‌ها
برای آشنایی با ابزارهای مشتقه، بازار مشتقات مالی، انواع ریسک‌های مالی و راه‌های کنترل آن‌ها دوره آموزشی مدیریت ریسک مالی مشتقات: آتی‌ها و سلف‌ها را همین الان ثبت نام کنید.
نقدینگی در کوره‌راه دلالی
همین مساله موجب شد مردم از هر قشری با سرمایه‌های خرد و کلان به فکر خریدن دلار، خودرو و مسکن بیفتند و این جریان در نهایت جز گرانی کالاها و افزایش نرخ ارز نتیجه‌ای برای کشور نداشت.
اکنون کشور پس از تحمل زمان زیادی تحریم اقتصادی و تقریبا صفر شدن صادرات نفت، عملا در رکودی جدی فرو رفته است. علاوه بر این شیوع بیماری کرونا و همچنین افول اقتصاد جهانی مزید بر علت شده و رکود موجود را تعمیق کرده است.
بر این اساس می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که نقدینگی در زمانی که شرایط برای حضور در بازار تولید مناسب بوده به این سو حرکت نکرده است و حالا که بازارها یکی پس از دیگری مرزهای گرانی و تورم را در می‌نوردند، دیگر به هیچ عنوان این اتفاق نخواهد افتاد و نقدینگی بدون شک به جای حرکت به سمت تولید به سمت بازارهای دلالی حرکت خواهد کرد.
ناگفته نماند که بانک‌ها نیز مساله را جدی نگرفته‌اند و از همین روزهای ابتدایی نرخ‌های سود را بالاتر از حد تعیین شده در نظر می‌گیرند.
بیشتر بخوانید: آموزش کدال
نرخ سود سپرده و تجربه معکوس دنیا برای کاهش تورم
در همین راستا دکتر علی سعدوندی، استاد اقتصاد کلان و بانکداری در گفت‌وگو با خبرنگار دیوان اقتصاد، سیاست کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی را در شرایط کنونی سیاستی متناقض با وضعیت اقتصادی کشور دانست.
این کارشناس مسائل اقتصادی و حوزه بانکداری در خصوص کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی با بیان اینکه باید دید چنین تصمیماتی به عنوان مهم‌ترین تصمیمات اقتصادی کشور بر پایه چه اصولی اتخاذ می‌شود، اظهار کرد: به نظر می‌رسد تصمیم‌گیران معتقدند برای کاهش نرخ تورم باید نرخ سود بانکی را کاهش داد در حالی که تجربه دنیا عکس این موضوع را ثابت کرده است.
بیشتر بخوانید: جریان نقد عملیاتی
دوره آموزش تحلیل شاخص‌های اقتصادی
چگونگی تاثیر شاخص‌های اقتصادی – Economic Indicators بر اقتصاد جهانی و دارایی‌های شما و واکنش بازارها به روندهای صعودی و نزولی را در دوره‌ی تحلیل شاخص‌های اقتصادی بیاموزید.
کاهش نرخ سود سپرده‌های کوتاه‌مدت
دکتر سعدوندی خاطر نشان کرد: در شرایطی که نرخ تورم بالاست، چون نرخ بهره بانکی بالاست، بانک‌ها مقدار بیشتری پول خلق می‌کنند تا بتوانند سود سپرده‌های سابق را بدهند، همین موضوع منجر به رشد درونزای پول [1] می‌شود. البته بخشی از این تصمیم مبنی بر کاهش سود سپرده‌های کوتاه‌مدت درست است.
در نظام بانکی ایران روی سپرده‌های کوتاه‌مدت بهره داده می‌شود، در حقیقت افراد سپرده کوتاه‌مدت را به عنوان حساب جاری استفاده می‌کنند و بانک هم خدمتی ارائه می‌دهد و هم سود به آن‌ها پرداخت می‌کند که این اقدام معقول نیست و نرخ سپرده‌های کوتاه‌مدت باید به صفر برسد.
بیشتر بخوانید: آموزش مدیریت ریسک مالی
کنترل اننظارات تورمی با افزایش نرخ سود سپرده‌های بلندمدت
دکتر سعدوندی ادامه داد: کاهش نرخ سود سپرده کوتاه‌مدت مطلوب است اما نرخ سود سپرده‌های بلندمدت باید افزایش یابد چون در حال حاضر نرخ رشد پول ما بسیار شدید است و به ۵۰ درصد رسیده است؛ چون علاوه بر اینکه نقدینگی به صورت پول در حال بروز و ظهور است، بخشی از شبه‌پول در جامعه ما نیز در حال تبدیل به پول است.
وی با بیان اینکه احتمالا شخصیت‌های اجرایی که متاسفانه آشنایی چندانی با علم اقتصاد ندارند، این تصمیمات را اتخاذ می‌کنند، توضیح داد: تصمیم درست این بود که حدود ۳۴ درصد کل نقدینگی که حساب‌های کوتاه‌مدت است، نرخ سود آن‌ها صفر می‌شد و نرخ سود سپرده‌های بلندمدت که حدود ۵۰ درصد است، برای مدت کوتاهی افزایش می‌یافت.
باید مدتی، بخشی از سپرده‌ها فریز می‌شد و نرخ بهره افزایش می‌یافت یعنی نرخ بازار بین بانکی در کوتاه‌مدت افزایش پیدا می‌کرد و بعد از کنترل انتظارات تورمی [2] دوباره این نرخ کاهش می‌یافت.
بیشتر بخوانید: آموزش مدیریت ریسک
برای آشنایی با قراردادهای اختیار معامله – Options چگونگی کارکرد آن‌ها، ویژگی‌های اختیار خرید – Call Option و اختیار فروش – Put Option و مقدمات استفاده از آن‌ها همین الان در دوره فشرده رایگان اختیار معامله ثبت نام کنید.
تداوم رونق بورس در پی تصمیم کاهش نرخ سود سپرده
دکتر سعدوندی از جمله عواقب کاهش نرخ سود سپرده بانکی را تشدید مهاجرت شبه‌پول به پول دانست و گفت: این مهاجرت هنوز منجر به انفجار بازار ارز و انفجار تورمی نشده هرچند نسبتا نرخ تورم کنونی بالا و کم‌سابقه در تاریخ ایران است اما مساله این است که بورس، نقدینگی را جذب کرده و شبه پول به پول تبدیل شده است.
این کارشناس مسائل بانکی بیان کرد: با این تصمیم رونق بورس ادامه می‌یابد اما حباب بزرگی در حال شکل‌گیری است که ویران‌گر است و من به مسولان توصیه می‌کنم با صبر، تحقیق، مداقه و مشاوره بیشتر تصمیمات مهم اقتصادی برای کشور بگیرند. تب شدید بورس نهایتا به لرز می‌انجامد و نتیجه عکس می‌دهد.
به گفته علی سعدوندی اگر بورس در سطوح بالاتر از امروز سقوط کند، نقدینگی سوخت نمی‌شود بلکه با قدرت بیشتر تبدیل به تورم خواهد شد اما ثروت و قدرت خرید افراد تازه‌کاری که وارد بورس شده‌اند سوخت می‌شود چرا که این بازار به ضرر افراد تازه‌کار است.
بیشتر بخوانید: اختیار فروش چیست؟
انتشار اوراق و کاهش نرخ سود سپرده
این کارشناس اقتصادی درخصوص سیاست‌هایی با هدف هدایت نقدینگی به بازار سرمایه توضیح داد: ابتدا نقدینگی وارد بورس می‌شود اما در نهایت به بازارهای جایگزین یعنی بازار ارز و طلا کوچ می‌کند. تا زمانی که بورس جاذب نقدینگی است، نقدینگی از حساب‌های شبه‌پول به حساب‌های جاری کارگزاری‌ها منتقل می‌شود اما پس از آن وارد بازار ارز می‌شود.
دکتر سعدوندی درباره ارتباط این تصمیم با انتشار اوراق [3] گفت: دولت باید ابتدا انتشار اوراق را آغاز می‌کرد و اگر نقدینگی از حساب‌های سپرده بلندمدت به سمت بازار منتقل نمی‌شد، می‌توانست همزمان نرخ سپرده را کاهش و نرخ اوراق را افزایش دهد اما در حال حاضر که انتظار تورمی داریم، آنقدر خریدار اوراق زیاد است که در چند ماه گذشته نرخ بازده اوراق کاهشی بوده است که باعث می‌شود با توجه به تورم، نرخ بهره واقعی در بانک‌ها و اوراق منفی‌تر شود و این موضوع تورم‌زاست.
بیشتر بخوانید: اختیار معامله بی تفاوت چیست؟
عدم پاسخگویی برای ارز 4200 تومانی
این استاد بانکداری از نبود هرگونه حسابرسی و پاسخ‌دهی درباره تصمیمات اقتصادی کشور انتقاد کرد و افزود: بیش از ۲ سال است که ارز ۴۲۰۰ تومانی [4] در کشور مطرح است و میلیاردها دلار سوخت و سوز شده و به حساب افراد مرتبط تقدیم شده است.
وی ارز ۴۲۰۰ تومانی را هدیه‌ای به قشر بسیار اندک برخوردار جامعه و مایه شرمساری دانست و بیان کرد: هیچ حساب‌خواهی و حسابرسی در این خصوص صورت نگرفته است در حالی که باید مسولان پای تصمیات خود بایستند و بگویند اگر این سیاست نتیجه نداد من استعفا می‌دهم.
بیشتر بخوانید: آموزش فارکس
زمان نامناسب کاهش سود سپرده‌ها و عملیات بازار باز معکوس
دکتر سعدوندی با اشاره به اتخاذ سیاست کاهش نرخ سود سپرده بانکی در سال ۹۷ خاطر نشان کرد: آن زمان که تورم ۸ درصد بود، کاهش نرخ سود سپرده بانکی تصمیم درستی بود چون نرخ بهره واقعی [5] آن زمان مثبت و بیش از ۱۰ درصد بود اما اجرا یا تشدید آن در حال حاضر نتیجه معکوس دارد.
وی افزود: در مورد عملیات بازار باز [6] هم شاهد این تصمیمات معکوس بودیم. عملیات بازار باز چند ماه پیش از سوی بانک مرکزی اجرا شد و در شرایط تورمی فعلی باید در جهت افرایش نرخ‌های سود باشد اما بانک مرکزی اقدام به خرید اوراق کرد که سیاستی انبساطی است. تصمیمی که کاملا معکوس و متناقض با شرایط کشور است.
از این رو می‌توان دریافت که کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی در زمانی نادرست اتخاذ شده است و در صورت اجرای دقیق معضلات تورمی جدی ایجاد خواهد کرد. این در حالی است که تحقیقات میدانی حاکی از آن است که بانک‌ها همچنان این بخشنامه را اجرایی نمی‌کنند و در قالب طرح‌های خاص سودهای بالای 20 درصد به مشتریان می‌دهند و همین امر مانع دیده‌شدن پیامدهای تصمیم کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی در این بازه زمانی خاص کشور شده است.
بیشتر بخوانید: آموزش معاملات الگوریتمی
بیشتر بخوانید: آموزش بورس
برای تحلیل بنیادی فارکس – Forex Fundamental Analysis نیازمند توانایی تحلیل شاخص‌های اقتصادی و درک سیاست‌گذاری پولی هستید، با کلیک روی دکمه زیر از 10% تخفیف بیشتر برای ثبت نام استفاده کنید.
دیدگاهتان را بنویسید