تخصیص منابع به مردم به جای بنگاه‌ها

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، دولت اخیرا طرحی به منظور جبران خسارات کسب‌وکارها از شیوع کرونا طراحی کرده که طبق آن 75 هزار میلیارد تومان تسهیلات با سود 12 درصد به کسب‌وکارهای آسیب دیده از شیوع کرونا داده شود.
انتشار خبر این طرح با واکنش منفی برخی از کارشناسان همراه بود. در همین راستا، دکتر علی سعدوندی کارشناس مسائل اقتصادی و استاد اقتصاد دانشگاه ولونگوگ استرالیا در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درباره تسهیلات 75 هزار میلیارد تومانی دولت به بنگاه‌های اقتصادی و احتمال ایجاد رانت در اختصاص این منابع با توجه به بنگاه‌داری بانک‌ها گفت: قطعا تمام این منابع رانت‌پاشی است. اما رانت‌پاشی از کجا؟ یک زمانی است که دولت درآمدی دارد و آن را به افراد مورد نظر خود اختصاص می‌دهد. اما اکنون دولت از جیب همه می‌گیرد و تصمیم می‌گیرد آن را به برخی افراد خاص بدهد.
اگر قرار است ما واقعا به تقاضا در اقتصاد کمک کنیم، باید به سمت اجرای مراحل بعدی طرح هدفمندی یارانه‌ها ^[1] برویم. اما همانطور که موضوع انتشار اوراق قرضه دولتی را بی‌آبرو کردند، طرح هدفمندی یارانه‌ها را هم زیر سوال بردند و اکنون نمی‌توانند به سمت اجرای آن حرکت کنند.

بیشتر بخوانید: مشتقات مالی چیست؟

هدررفت منابع در طرح تحول سلامت

دکتر سعدوندی با تاکید بر اینکه دولت در برابر اجرای طرح‌های درست، به نوعی مقاومت ایدئولوژیک دارد، افزود: چون در انتخابات ریاست جمهوری به این طرح‌ها حمله کردند، دولت منابع هدفمندی را به سمت طرح تحول سلامت برده است. طرح تحول سلامت یعنی چاه ویل که همه منابع را می‌بلعد.
بعد آقای روحانی می گوید «بقیه کشورها از من می پرسند شما این طرح را چگونه اجرا کردید؟» اما منظور آن‌ها این بوده که این طرح کشور شما را نابود می‌کند! نتیجه چنین طرح‌هایی این است که در نهایت کشور یا مجبور به توقف اجرای این طرح می‌شود که مانند طرح اخیر سهمیه‌بندی بنزین بهای سیاسی سنگینی می‌پردازد؛ یا با ادامه این طرح دولت به ورشکستگی کامل می‌رسد.

بیشتر بخوانید: آموزش تحلیل تکنیکال

آموزش اقتصاد خرد

برای آشنایی با سرفصل‌های چگونگی کارکرد بازار، بازارها و رفاه اقتصادی، اقتصاد بخش عمومی، اقتصاد بازار کار و رفتار بنگاه و سازماندهی صنعتی – Industrial Organization با کلیک روی دکمه زیر از ۱۰% تخفیف بیشتر برای ثبت‌نام استفاده کنید.

راهکار صحیح با تخصیص منابع به مردم به جای بنگاه‌ها

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که برخی کارشناسان معتقدند بهتر است به جای اختصاص این منابع به بنگاه‌ها، این منابع به مردم داده شود تا از طریق تحریک تقاضا، این منابع به بنگاه‌های اقتصادی برسد، گفت: بنده صد در صد با اختصاص این منابع به مردم موافقم. چند دهه است که در کتب اقتصادی از یارانه نقدی صحبت می شود اما اولین کشوری که این طرح را اجرا کرد، ایران بود که در زمان آقای احمدی نژاد طرح هدفمندی یارانه‌ها را اجرا کرد.
البته به طور کامل اجرا نشد و خطاهایی در طول اجرا اتفاق افتاد. همان طرح را الان آمریکا اجرا می‌کند. کانادا هم در حال اجرای این طرح است چنانچه اخیرا فیلمی در فضای مجازی پخش شده که شخصی اعلام می‌کند که دولت کانادا 2 هزار دلار به هر فرد می دهد. الان منابع طرح هدفمندی حدود 250 هزار میلیارد تومان است. اگر همان طرح هدفمندی صرفا در موضوع بنزین ادامه پیدا می‌کرد، الان به هر خانواده ایرانی با در نظر گرفتن بعد 4 نفری، چیزی حدود 800 هزار تومان تا یک میلیون تومان می‌رسید و اگر کل حامل‌های انرژی ^[2] هدفمند میشد، به هر خانوار ایرانی حدود 4 میلیون تومان میرسید؛ یعنی هر فرد یک میلیون تومان.

بیشتر بخوانید: اقتصاد توسعه

دکتر علی سعدوندی در ادامه افزود: به بیان دیگر، ما باید طرحی را اجرا کنیم که ثروت از طبقات برخوردار جامعه به سمت طبقات پایین‌تر جامعه هدایت شود. افرادی که برخوردار هستند، منابع را سرمایه‌گذاری می‌کنند که برای اقتصاد کشور هزینه‌زا است. یعنی یا در حساب‌های بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند تا بهره بگیرند؛ یا در ارز سرمایه‌گذاری می‌کنند و حتی ارز را از کشور خارج می‌کنند.
اکنون تنها باید سطح مصرف عمومی افزایش یابد. اما مصرف چه چیز؟ مصرف کالای پایه مثل ارزاق، پوشاک و سایر موارد است. بنابراین اگر دولت از دهک دهم درآمدی بگیرد و به دهک‌های اول تا نهم بدهد، به نفع اقتصاد کشور است. اکنون راه خروج کشور از بحران این است. اما متاسفانه گوش شنوایی نیست.

بیشتر بخوانید: جریان نقد آزاد چیست؟

راهکار نادرست با تخصیص منابع به تولیدکننده

این استاد اقتصاد کلان و بانکداری در پاسخ به این سوال که اگر این منابع به مردم هم داده شود که مردم از طریق تقاضای خود کسب‌وکارها را رونق دهند، باز هم برخی کسب‌وکارها مانند بخش گردشگری شامل هتلداری، حمل‌ونقل بین‌شهری و سایر موارد مشابه از دریافت این منابع محروم می‌مانند و همچنان دچار کمبود نقدینگی خواهند بود. این بخش‌ها را چگونه باید حمایت کرد؟، گفت: دولت در قدم اول ابتدا باید قدرت خرید مردم را افزایش دهد. قدم بعدی هدایت منابع به سمت بخش‌های گرفتار کمبود نقدینگی است.
واقعا دولت اگر در شرایط فعلی به کسب‌وکارها تسهیلات بدهد، مشکل تولید حل می‌شود؟ هرگز. این یعنی بدهکارتر شدن تولید و عمیق‌تر شدن مسئله. این اقدام دقیقا مصداق ربا است. متاسفانه ذهنیت مسئولین، ذهنیت ربوی است. در گذشته ربا از کجا به وجود می‌آمد؟ مثلا وقتی قطحی می‌شد، کسی که آذوقه داشت، به مردم اقلام مصرفی می داد که مردم از چاله به چاه بیفتند و هر روز بدهکارتر شوند.

بیشتر بخوانید: منطق فازی چیست؟

خطای بزرگ با تخصیص وام برای موجودی انبار

دکتر سعدوندی اضافه کرد: متاسفانه بسیاری از اساتید اقتصاد مدام این توصیه غلط را به مسئولین می‌کنند که «برای تامین نقدینگی تولید، به تولیدکننده وام بدهید.» این بدترین کار ممکن است. این کار یعنی افزایش موجودی انبار تولیدکنندگان. ما باید به مصرف وام بدهیم نه به موجودی انبار تولید. نقدینگی تولید را مردم باید تامین کنند نه تسهیلات. الان هم بخش گردشگری دچار مشکل نقدینگی شده است. دولت باید با تغییر تقویم تعطیلات، تقاضا را به سمت گردشگری هدایت کند تا مردم نقدینگی بخش گردشگری را تامین کنند. در غیر این صورت ارائه تسهیلات به بخش گردشگری، تعویق مشکل به قیمت بزرگتر کردن آن است.

بیشتر بخوانید: گواهینامه مدیریت ریسک مالی چیست؟

^[1] ^{هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران (ویکی‌پدیا)}

^[2] ^{Energy Carrier (Wikipedia)}

بیشتر بخوانید: یادگیری ماشین چیست؟