روند بازار سرمایه تا ابتدای سال 1399

دکتر سعدوندی استاد مدیریت ریسک و اقتصاد کلان در پاسخ به چرایی مورد توجه قرار گرفتن بازار سرمایه در ابتدای سال 1399 در دوران کرونا و جلب شدن توجه مسئولان اقتصادی و بازار سرمایه به این بازار و به‌وجود آمدن تلاطمات گفت: روند این روزهای بازار سرمایه کاملا قابل پیش‌بینی بود و دلسوزان کشور بارها هشدار داده بودند که اگر روند بازار سرمایه به صورت سابق ادامه پیدا کند، به شرایطی می‌رسیم که بازار اشباع می‌شود. اما مهم‌ترین قضیه‌ای که در بازار سرمایه در انتهای سال 1397 اتفاق افتاد به باور بنده این بود که در انتهای سال بازار ریسک از بازار سرمایه رخت بربسته بود، به‌طور مشخص روزی که ایران به لیست سیاه FATF ^[1] بازگشت، تک تک سهام‌های بورس مثبت شدند، یعنی شاید ما یک سهم منفی هم در بازار بورس نداشتیم و غریب به اتفاق سهامی که در بورس مورد معامله قرار گرفت، رنج مثبت 5 درصد را متاسفانه در آن زمان ثبت کرد.
در آن زمان یک هیجاتی در بازار به‌وجود آمده بود که برداشت این بود شاید این روزهای خوش تا ابد ادامه پیدا کند. اما از همان روزها بنده به‌طور جدی هشدار دادم که وقتی وضعیت این‌طور می‌شود یعنی برداشت مردم عادی از ریسک‌پذیری بورس یک حالت غیرواقعی پیدا می‌کند، معمولا این حالت دو سه ماهی ادامه دارد، شاخص‌ها به‌شدت رشد می‌کند و بعد هم به سطح اشباع می‌رسد و برمی‌گردد. این قضیه‌ای بود که در بهمن و اسفند 1398 متاسفانه اتفاق افتاد، در فروردین 1399 ادامه پیدا کرد و شما ملاحظه می‌فرمایید که تا نیمه اردیبهشت هم هیجان بازار ادامه داشت و در نهایت و احساسات معکوس شد. همیشه هم قابل پیش‌بینی است، وقتی بازار احساسی عمل می‌کند شما باید انتظار داشته باشید که یک وقتی مثبت احساسی عمل کند و یک وقتی احساسی عمل کند.
اشکال در کجاست؟ اشکال در این بود که عرضه اولیه شرکت‌های مختلف به تاخیر افتاد، مدیریت بازار به خوبی انجام نشد. شما خاطرتان هست که در روزهای اول کرونا که فقط یک شهر ما، شهر قم درگیر بود، در جلوی نمایندگی یکی از کارگزاری‌ها در این شهر، صف طولانی تشکیل شده بود و عکس‌هایی از این صف گرفته شد و در رسانه‌ها قرار گرفت. همان زمان اخطار داددیم که به همان نسبتی که سهامداران جدید و متقاضیان جدید وارد بازار سهام می‌شوند، به همان نسبت عرضه سهام افزایش پیدا کند که به روز اشباع بازار و نزولی شدن آن نرسیم.