زمان شکوفایی اقتصاد ایران

دکتر علی سعدوندی، اقتصاددان / روزنامه ایران، تابناک

شکی نمی باشد که تحریم، آثار منفی بسیاری بر اقتصاد ایران دارد. قطعاً با رفع تحریم در انتظار دیدن چهره بهتری از اقتصاد خوهیم بود. اما نباید فراموش کرد که رفع تحریم به تنهایی مشکلات اقتصادی را حل نخواهد کرد. چون اقتصاد ایران مشکلات ساختاری پبدا کرده. که برخی از این مشکلات تقریباً ۵ دهه که اقتصاد را تحت تأثیر قرار داده.

قطعاً تحریم آثار منفی در اقتصاد خواهد داشت اما چون اقتصاد ما مشکلات اساسی ساختاری پیدا کرده و یکی از این مشکلات ارزپاشی می باشد، بنابراین گاهی تحریم، برعکس عمل کرده می کند. مشکل اساسی اقتصاد ما بیماری هلندی یا صنعت‌زدایی می باشد. صنعت‌زدایی به این معنیست که کشوری که صادرات ثروت ملی دارد، بعد از صادرات این ثروت، ارز حاصل از صادرات را به اقتصاد می دهد، نرخ ارز در بازار به پایین‌تر از قیمت حقیقی خود خواهد رسیدو از طریق ارزپاشی از یک طرف سعی شده تولید ملی رشد، رفاه افزایش و فقر و نابرابری کمتر گردد. از طرف دیگر هم با کاهش قیمت کالای خارجی، تورم کنترل می گردد. اما نتیجه این ارز پاشی و کم نگه داشتن غیرواقعی قیمت دلار از بین رفتن تولید داخل است. در پنجاه سال گذشته یعنی بعد از دهه چهل این اتفاق در اقتصاد ایران افتاده و ادامه داشته.

سیاستگذاران باید توجه نمایند بعد از لغو تحریم، سیاست ارزپاشی دوباره تکرار نگردد. اگر تحریم‌ها کنار گذاشته شوند اما مشکلاتی که مربوط به اقتصاد داخلی ما می باشد همچنان بدون راه حل پابرجا بماند نمی‌توانیم آثار لغو تحریم را در اقتصاد ببینیم. متأسفانه تصمیم گیری‌ها و سیاست‌هایی که در اقتصاد پیگیری می گردد سیاست‌هایی در جهت ارزپاشی می باشد. تا زمانی که ارزپاشی، بیماری هلندی و صنعت زدایی ادامه داشته بود لغو تحریم تأثیر دلخواه را در اقتصاد ندارد.

بیشتر بخوانید: مقاله آزادسازی منابع بلوکه شده ارزی برای اقتصاد ایران گشایشی نخواهد داشت

اگر تحریم‌ها لغو گردد ما باید بتوانیم از بیماری هلندی را جلوگیری کنیم که این موضوع کاملاً در اقتصاد ایران امکان پذیر می باشد. راهکار اینه که بودجه ارزی از ریالی تفکیک گردد و بودجه ارزی فقط به احداث زیرساخت‌ها تخصیص پیدا نماید. اگر این اتفاق بیفتد چهره اقتصاد ایران در سال‌های آینده بسیار درخشان می شود.

ما از نظر وضعیت جمعیتی، بهترین وضعیت جمعیتی را خواهیم داشت و از این نظر سه کشور ایران، کره‌جنوبی و ترکیه شرایط یکسانی پیدا کرده اند.
باید تأکید نمایم سیاستگذاری توسعه‌ای ناموفقی در پنج دهه گذشته داشتیم. تحریم باعث افزایش بیست تا سی درصدی هزینه‌های مبادلاتی ایران گردیده. این بیماری هلندی آثار منفی بیشتری علاوه بر تحریم را بر اقتصاد تحمیل نموده. اگر تحریم لغو گردد هزینه‌های مبادلاتی کم می شود ولی اگر رفع تحریم به تقویت بیماری هلندی بینجامد افزایش رفاه نداریم.

رشد درآمدها نباید منجر به فقر بیشتر گردد. اما این اتفاق به‌خاطر سیاست ارزپاشی در کشور ماست. اگر سیاست‌های نادرست متوقف گردد بعد از لغو تحریم، وضعیت اقتصادی ایران دگرگون خواهد شد، اقتصاد تورم صفر درصدی را تجربه می‌کند و رشد اقتصادی بدون نفت دورقمی می شود. اما رفع تحریم تکی اقتصاد را نجات نمی‌دهد.این بار باید هوشمندانه عمل بنماییم و همزمان با لغو تحریم، مشکلات ساختاری در اقتصاد را حل گردانیم. تا آثار لغو تحریم بهتر ببینیم. اگر چند اصلاح اساسی را در اقتصاد انجام بدهیم با رفع تحریم، به سرعت اقتصاد ایران به سمت اقتصاد شکوفا حرکت خواهد کرد.

توصیه می‌گردد جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص به دوره اقتصاد کلان۲ مراجعه نمایید.