نرخ بهره چیست؟
نرخ بهره و انواع آن
نرخ بهره چیست؟
نرخ بهره مبلغی است که وام‌گیرنده به‌عنوان درصدی از اصل وام [1] (کل مبلغ وام گرفته‌شده) به وام‌دهنده پرداخت می‌کند. نرخ بهره‌ی وام معمولاً برای دوره‌ی یک‌ساله اعلام می‌شود که به‌عنوان نرخ درصدی سالانه (APR) [2] شناخته می‌شود.
نرخ بهره همچنین برای مبلغی که در بانک یا اتحادیه اعتباری از حساب پس‌انداز یا گواهی سپرده (CD) به دست می‌آید نیز به کار می‌رود. بازده درصدی سالانه (APY) [3] به سود کسب‌شده در این حساب‌های پس‌انداز اشاره دارد.
نکات کلیدی
1- نرخ بهره مبلغی است که وام‌گیرنده برای استفاده از دارایی‌ها به وام‌دهنده پرداخت می‌کند.
2- نرخ بهره برای مبلغی که در بانک یا اتحادیه اعتباری از حساب پس‌انداز به دست می‌آید نیز به کار می‌رود.
3- در اکثر وام‌های رهنی [4] از بهره‌ی ساده استفاده می‌شود. با این حال، در برخی وام‌ها از بهره‌ی مرکب استفاده می‌شود که به اصل وام و همچنین به بهره‌ی انباشته‌ی دوره‌های قبل اعمال می‌شود.
4- وام‌گیرنده‌ای که توسط وام‌دهنده با ریسک پایین در نظر گرفته می‌شود، نرخ بهره‌ی کمتری پرداخت می‌کند. وامی که با ریسک بالا در نظر گرفته می‌شود، نرخ بهره‌ی بیشتری خواهد داشت.
5- بازده درصدی سالانه (APY) نرخ بهره‌ای است که در بانک یا اتحادیه اعتباری از حساب پس‌انداز یا گواهی سپرده به دست می‌آید. حساب‌های پس‌انداز و گواهی‌های سپرده از بهره‌ی مرکب استفاده می‌کنند.
برای آشنایی با مفاهیم تورم، تولید ناخالص داخلی (GDP)، اشتغال و نرخ بیکاری، منحنی فیلیپس، مدل ماندل-فلیمینگ، رژیم‌های نرخ بهره، بدهی دولت و کسری بودجه با کلیک روی دکمه زیر از ۱۰% تخفیف بیشتر برای ثبت‌نام استفاده کنید.
آشنایی با نرخ بهره
بهره اساساً هزینه‌ای است که وام‌گیرنده برای استفاده از دارایی پرداخت می‌کند. دارایی‌های وام‌گرفته‌شده ممکن است شامل وجه نقد، کالاهای مصرفی، وسایل نقلیه و املاک باشند. به همین دلیل، نرخ بهره را می‌توان به‌عنوان «هزینه‌ی تأمین مالی» در نظر گرفت: نرخ‌های بهره‌ی بالاتر، وام گرفتن را به همان میزان گران‌تر می‌کنند.
بنابراین نرخ بهره برای اکثر معاملات اعطای وام یا استقراض اعمال می‌شود. افراد برای خرید خانه، تأمین مالی پروژه‌ها، راه‌اندازی یا تأمین مالی کسبوکارها یا پرداخت شهریه دانشگاه وام می‌گیرند. کسبوکارها دارایی‌های ثابت و بلندمدتی مانند زمین، ساختمان و ماشین‌آلات را خریداری می‌کنند تا با استفاده از آنها برای تأمین مالی پروژه‌های سرمایه‌ای وام بگیرند و عملیاتشان را گسترش دهند. پول وام‌گرفته‌شده یا به صورت یکجا در تاریخ از پیش تعیین‌شده یا به صورت اقساط دوره‌ای بازپرداخت می‌شود.
نرخ بهره‌ی وام به اصل وام (کل مبلغ وام) اعمال می‌شود. نرخ بهره هزینه‌ی بدهیِ وام‌گیرنده و نرخ بازدهِ وام‌دهنده است. مبلغی که باید بازپرداخت شود معمولاً بیشتر از مبلغ وام‌گرفته‌شده است، چراکه وام‌دهندگان به خاطر از دست دادن مالکیت پول در طول دوره‌ی وام به جبران خسارت نیاز دارند. وام‌دهنده می‌توانست به جای ارائه وام، وجوه خود را سرمایه‌گذاری و از دارایی خود کسب درآمد کند. بهره‌ی اخذشده، اختلاف بین کل مبلغ بازپرداخت و مبلغ اصل وام است.
زمانی که وام‌گیرنده از نظر وام‌دهنده با ریسک پایین در نظر گرفته می‌شود، معمولاً نرخ بهره‌ی کمتری از وام‌گیرنده دریافت می‌کند. اگر وام‌گیرنده با ریسک بالا در نظر گرفته شود، نرخ بهره‌ای که از او دریافت می‌شود بالاتر خواهد بود که به وام با هزینه‌ی بالاتر منجر می‌شود.
نکته مهم
ریسک معمولاً زمانی ارزیابی می‌شود که وام‌دهنده به امتیاز اعتباری [5] وام‌گیرنده‌ی بالقوه نگاه می‌کند. به همین دلیل مهم است که امتیاز اعتباری بالایی داشته باشید تا واجد شرایط دریافت بهترین وام‌ها شوید.
بیشتر بخوانید: جریان نقد آزاد
نرخ بهره‌ی ساده
اگر 300,000 دلار از بانک وام بگیرید و در قرارداد وام قید شده باشد که نرخ بهره‌ی وام از نوع ساده و برابر با 4 درصد است، به این معناست که باید مبلغ 300,000 دلار اصل وام + (4% × 300،000) = 300,000 + 12,000 = 312,000 دلار را به بانک بپردازید.
مثال بالا بر اساس فرمول بهره‌ی ساده [6] سالانه زیر محاسبه‌شده است:
بهره‌ی ساده = اصل × نرخ بهره * زمان
با این فرض که قرارداد وام یک ساله بوده است، دریافت‌کننده‌ی وام باید بهره‌ی 12,000 دلاری را در انتهای سال پرداخت کند. اگر مدت وام مسکن 30 ساله باشد، بهره‌ی پرداختی به شرح زیر خواهد بود:
بهره‌ی ساده = 300،000 دلار × 4% × 30 = 360،000 دلار
نرخ بهره‌ی ساده سالانه 4 درصدی به بهره‌ی سالانه 12,000 دلاری تبدیل می‌شود. پس از 30 سال، وام‌گیرنده باید بهره‌ی 360,000 دلاری (30 سال × 12,000 دلار) را پرداخت کرده باشد که نشان می‌دهد بانک‌ها چگونه از طریق اعطای انواع وام‌ها کسب درآمد می‌کنند.
نرخ بهره‌ی مرکب
برخی وام‌دهندگان روش بهره‌ی مرکب [7] را ترجیح می‌دهند، به این دلیل که وام‌گیرنده باید بهره‌ی بیشتری پرداخت کند. بهره‌ی مرکب که به آن بهره‌ی روی بهره نیز گفته می‌شود، به اصل و همچنین به سود انباشته‌ی دوره‌های قبل اعمال می‌شود. بانک فرض می‌کند که در انتهای سال اول فرد باید مبلغ اصل وام را به همراه نرخ بهره‌ی آن پرداخت کند. همچنین بانک فرض می‌کند که در انتهای سال دوم فرد وام‌گیرنده موظف به پرداخت مبلغ اصل وام و نرخ بهره‌ی سال اول و نرخ سود تعلق گرفته بر بهره‌ی سال اول است.
بهره‌ای که وام‌گیرنده با مرکب شدن باید پرداخت کند، بیشتر از بهره‌ی ساده خواهد بود. بهره به صورت ماهانه به اصل وام و بهره‌ی ماه‌های قبل تعلق می‌گیرد. در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر، محاسبه‌ی بهره برای هر دو روش مشابه خواهد بود؛ اما با افزایش زمان بازپرداخت، اختلاف بین دو روش محاسبه‌ی بهره نیز بیشتر می‌شود.
بر اساس مثال بالا، در پایان 30 سال، کل بهره‌ای که وام‌گیرنده باید در ازای وام 300،000 دلاری با نرخ بهره‌ی 4 درصد پرداخت کند، تقریباً 700،000 دلار است.
برای محاسبه‌ی بهره‌ی مرکب می‌توان از فرمول زیر استفاده کرد:
در این معادله:
p = اصل وام
n = تعداد دوره‌های مرکب کردن
بهره‌ی مرکب و حساب‌های پس‌انداز
وقتی با استفاده از حساب پس‌اندازتان پول پس‌انداز می‌کنید، بهره‌ی مرکب گزینه‌ی مطلوبی است. بهره‌ای که از این حساب‌ها به دست می‌آید، مرکب می‌شود و هزینه‌ای است که برای اعطای مجوز استفاده‌ی بانک از وجوه سپرده‌شده به صاحب حساب تعلق می‌گیرد.
برای مثال، اگر شما 500,000 دلار را در حساب پس‌انداز با سوددهی بالا سپرده کنید، بانک می‌تواند 300,000 دلار از این وجوه را به‌عنوان وام مسکن استفاده کند. بانک برای جبران خسارت شما سالانه 1 درصد سود به حساب واریز می‌کند؛ بنابراین، در حالی که بانک 4 درصد از وام‌گیرنده می‌گیرد، 1 درصد به صاحب حساب می‌پردازد و خود بانک 3 درصد سود می‌کند. در واقع، سپرده‌گذاران به بانک پول قرض می‌دهند که به نوبه خود، وجوهی را در ازای دریافت بهره در اختیار وام‌گیرندگان قرار می‌دهد.
نکته
اثر گلوله برفی مرکب کردنِ نرخ‌های بهره، حتی زمانی که نرخ‌ها در پایین‌ترین حد خود قرار دارند، می‌تواند به شما در ثروت آفرینی در طول زمان کمک کند.
برای یادگیری سنجش ارزش منصفانه سهام، ارزیابی مدیریت، ارزیابی توانایی شرکت در مواجه با رقیبان و تجزیه و تحلیل توان مالی شرکت به منظور تحلیل بنیادی (فاندامنتال) سهام با کلیک روی لینک زیر از 10% تخفیف بیشتر برای ثبت نام استفاده کنید.
هزینه‌ی بدهی وام‌گیرنده
در حالی که نرخ بهره نشان‌دهند‌ی درآمد بهره برای وام‌دهنده است، هزینه‌ی بدهی وام‌گیرنده را نیز تشکیل می‌دهد. شرکت‌ها هزینه‌ی استقراض را در مقابل هزینه‌ی حقوق صاحبان سهام، مانند پرداخت سود نقدی، می‌سنجند تا تعیین کنند که کدام منبع تأمین مالی کم‌هزینه‌تر خواهد بود. ازآنجاکه اکثر شرکت‌ها سرمایه خود را با تقبل بدهی و / یا انتشار سهام تأمین می‌کنند، هزینه‌ی تأمین مالی برای دستیابی به ساختار سرمایه بهینه ارزیابی می‌شود.
APR در مقابل APY
نرخ بهره‌ی وام‌های مصرف‌کننده معمولاً به صورت نرخ درصدی سالانه (APR) تعیین می‌شود. این نرخ بازدهی است که وام‌دهندگان برای امکان استفاده از وام‌هایشان تقاضا می‌کنند. برای مثال، نرخ بهره‌ی کارت‌های اعتباری به صورت APR تعیین می‌شود. در مثال بالا، APR برای وام رهنی یا وام‌گیرنده 4 درصد است. APR بهره‌ی مرکب را در نظر نمی‌گیرد.
بازده درصدی سالانه (APY) نرخ بهره‌ای است که در بانک یا اتحادیه اعتباری از از حساب پس‌انداز یا گواهی سپرده (CD) به دست می‌آید. برای این نرخ، بهره‌ی مرکب در نظر گرفته می‌شود.
بیشتر بخوانید: سود نقدی
چگونگی تاثیر شاخص‌های اقتصادی – Economic Indicators بر اقتصاد جهانی و دارایی‌های شما و واکنش بازارها به روندهای صعودی و نزولی را در دوره‌ی تحلیل شاخص‌های اقتصادی بیاموزید.
نرخ‌های بهره چگونه تعیین می‌شوند؟
نرخ بهره‌ای که بانک‌ها دریافت می‌کنند بر اساس عوامل متعددی مانند وضعیت اقتصاد تعیین می‌شود. بانک مرکزی کشور (برای مثال، فدرال رزرو در ایالات متحده) نرخ بهره را تعیین می‌کند و هر بانک از این نرخ بهره برای تعیین محدوده‌ی APR خود استفاده می‌کند. وقتی بانک مرکزی نرخ بهره را در سطح بالایی تعیین می‌کند، هزینه‌ی بدهی افزایش می‌یابد. زمانی که هزینه‌ی بدهی بالا باشد، مردم از استقراض منصرف می‌شوند و تقاضای مصرف‌کننده کند می‌شود؛ نرخ بهره معمولاً با تورم نیز افزایش می‌یابد.
برای مبارزه با تورم، ممکن است بانک‌ها ذخیره‌ی قانونی بیشتری تعیین کنند، عرضه پول محدود شود یا تقاضای بیشتری برای اعتبار وجود داشته باشد. در اقتصاد با نرخ بهره‌ی بالا، مردم به پس‌انداز پول خود متوسل می‌شوند، چراکه از نرخ پس‌انداز سود بیشتری کسب می‌کنند. بازار سهام آسیب می‌بیند، چون سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند از نرخ بالاتر پس‌انداز بهره‌مند شوند تا اینکه در بازار سهام با بازده کمتر سرمایه‌گذاری کنند. کسبوکارها نیز دسترسی محدودی به تأمین سرمایه از طریق بدهی دارند که به رکود اقتصادی منجر می‌شود.
اقتصادها اغلب در دوره‌های با نرخ بهره‌ی پایین تحریک می‌شوند، چراکه وام گیرندگان به وام‌هایی با نرخ‌های ارزان دسترسی دارند. ازآنجاکه نرخ‌های بهره‌ی پس‌انداز پایین هستند، کسبوکارها و افراد محتمل‌تر است که ابزارهای سرمایه‌گذاری پرریسک‌تری مانند سهام را خرید و فروش کنند. این هزینه‌کردها اقتصاد را تقویت می‌کنند و سرمایه‌ای به بازار تزریق می‌شود که به توسعه اقتصادی منجر می‌شود. دولت‌ها نرخ‌های بهره‌ی پایین‌تر را ترجیح می‌دهند، اما این نرخ‌ها در نهایت به عدم تعادل بازاری منجر می‌شوند که در آن تقاضا بیش از عرضه است و باعث تورم می‌شود. وقتی تورم رخ می‌دهد، نرخ‌های بهره افزایش می‌یابند که ممکن است با قانون والراس [8] مرتبط باشد.
5.31 درصد
میانگین نرخ بهره‌ی وام مسکن 30 ساله با نرخ ثابت در اواسط سال 2022. این رقم نسبت به سال قبل که 2.89 درصد بود افزایش داشته است.
بیشتر بخوانید: مشاوره سرمایه گذاری
نرخ بهره و تبعیض
با وجود قوانینی مانند قانون فرصت‌های اعتباری برابر (ECOA) که شیوه‌های تبعیض‌آمیز وام‌دهی را ممنوع می‌کند، نژادپرستی سیستماتیک در ایالات متحده حاکم است. طبق گزارش Realtor.com در ژوئیه 2020، به خریداران مسکن در جوامع عمدتاً سیاه‌پوست وام مسکن با نرخ‌های بالاتری در مقایسه با خریداران مسکن در جوامع سفیدپوست ارائه شده است. تحلیل آنها از داده‌های وام مسکن سال‌های 2018 و 2019 نشان می‌دهد که نرخ‌های بالاتر تقریباً 10,000 دلار بهره‌ی بیشتر را به طول عمر یک وام 30 ساله‌ی معمولی با نرخ ثابت اضافه کرده است.
در ژوئیه 2020، دفتر حمایت از مصرف‌کننده‌ی مالی (CFPB) که وظیفه‌ی اجرای ECOA را برعهده دارد، درخواستی برای دریافت نظرات مردم برای شناسایی فرصت‌های بهبود اقدامات ECOA با هدف اطمینان از دسترسی بدون تبعیض به اعتبار صادر کرد. کتلین ال. کرنینگر، مدیر CFPB اعلام کرد: «استانداردهای شفاف به محافظت از آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار و سایر اقلیت‌ها کمک می‌کنند، اما CFPB باید با اقداماتش از آنها حمایت کند تا اطمینان حاصل شود که وام‌دهندگان و دیگران از قانون پیروی می‌کنند.»
سوالات متداول درباره نرخ بهره
چرا نرخ بهره وام‌های 30 ساله بیشتر از وام‌های 15 ساله است؟
نرخ بهره تابعی از ریسک نکول [9] و هزینه فرصت است. وام‌ها و بدهی‌های بلندمدت‌تر ذاتاً پرمخاطره‌تر هستند، چراکه زمان بیشتری وجود دارد که در طی آن وام‌گیرنده می‌تواند در پرداخت بدهی قصور کند. در عین حال، هزینه فرصت وام‌ها و بدهی‌های بلندمدت‌تر بیشتر است، در طی این مدت اصل سرمایه بلوکه می‌شود و نمی‌توان از آن برای هیچ هدف دیگری استفاده کرد.
چگونه فدرال رزرو از نرخ بهره در اقتصاد استفاده می‌کند؟
فدرال رزرو (بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا) و سایر بانک‌های مرکزی در سراسر جهان، از نرخ بهره به‌عنوان ابزار سیاست‌گذاری پولی استفاده می‌کنند. بانک مرکزی می‌تواند با افزایش هزینه‌ی استقراض بین بانک‌های تجاری بر بسیاری از نرخ‌های بهره‌ی دیگر مانند نرخ وام شخصی، وام کسب‌وکار و وام مسکن تأثیر بگذارد. این امر به‌طور کلی استقراض را پرهزینه‌تر می‌کند، تقاضا برای پول را کاهش می‌دهد و اقتصاد داغ را سرد می‌کند. از طرف دیگر، کاهش نرخ بهره، وام گرفتن را آسان‌تر می‌کند و هزینه کردن و سرمایه‌گذاری را ترویج می‌کند.
چرا قیمت‌های اوراق‌قرضه به تغییرات نرخ بهره واکنش معکوس نشان می‌دهند؟
اوراق قرضه یک ابزار بدهی است که معمولاً نرخ بهره‌ی ثابتی را در دوره‌ی حیات خود پرداخت می‌کند. فرض کنید که نرخ بهره‌ی غالب 5 درصد باشد. اگر قیمت 1,000 دلار روی اوراق قرضه قید شده باشد و نرخ بهره‌ی (کوپن) آن 5 درصد باشد، سالانه 50 دلار به دارندگان اوراق قرضه پرداخت خواهد کرد. اگر نرخ بهره به 10 درصد افزایش یابد، اوراق قرضه‌ی جدید دو برابر پرداخت خواهد کرد، یعنی به ازای هر اوراق قرضه‌ی 1,000 دلاری 100 دلار به دارندگان اوراق قرضه پرداخت خواهد شد. اوراق قرضه موجود که تنها 50 دلار می‌پردازد باید با تخفیف زیادی فروخته شود تا کسی بخواهد آن را بخرد. به‌طور مشابه، اگر نرخ بهره به 1 درصد کاهش یابد، هر اوراق قرضه‌ی 1,000 دلاری جدید تنها 10 دلار سود به دارندگان اوراق قرضه پرداخت خواهد کرد. از این رو، برای اوراق قرضه‌ای که 50 دلار پرداخت می‌کند، تقاضای بالایی وجود خواهد داشت و قیمت آن بسیار بالا خواهد رفت.
منبع: Investopedia
بیشتر بخوانید: ریسک نقدینگی
برای فراگیری فرآیند ثروت‌آفرینی جهت کسب پول بیشتر در آینده با استفاده از اصولی که سرمایه‌گذاران بزرگ مانند وارن بافت، بنجامین گراهام، فیلیپ فیشر و … در سرمایه‌گذاری به کار برده‌اند، با کلیک روی دکمه زیر از ۱۰% تخفیف بیشتر برای ثبت‌نام استفاده کنید.
دیدگاهتان را بنویسید