درک پایه پولی

پایه پولی از اجزاء عرضه‌ی پول هر کشور است. پایه‌ پولی به‌طور دقیق، به وجوه با نقدپذیری بالا شامل اسکناس، سکه و سپرده‌های جاری بانک‌ها اطلاق می‌شود. زمانی‌که فدرال رزرو وجوه جدیدی برای خرید اوراق قرضه از بانک‌های تجاری خلق می‌کند، بانک‌ها شاهد افزایش ذخایر خود خواهند بود که باعث افزایش پایه پولی می‌شود.

پایه پولی یکی از انواع کل‌های پولی است که چندان مورد استناد قرار نمی‌گیرد و با عرضه‌ی پول تفاوت دارد اما با این همه، اهمیت بسیار زیادی دارد. پایه پولی شامل عرضه‌ی کل پول در گردش، به علاوه‌ی ذخایر بانک‌های تجاری نزد بانک مرکزی است. گاهی به آن پول پرقدرت نیز می‌گویند چون می‌تواند از طریق فرایند بانکداری ذخیره جزئی چند برابر شود.

پایه پولی عموماً به سطوح مختلفی تقسیم می‌شود که بسته به سیستم، با عناوین M0 تا M3 یا M4 فهرست می‌شوند که هرکدام وجه متفاوتی از دارایی‌های کشور را نشان می‌دهند:

1- M1: یکی از معیارهای محدود عرضه‌ی پول است که شامل ذخایر و پول فیزیکی نیز می‌شود. این معیار سپرده‌های دیداری، چک‌های مسافرتی و سایر سپرده‌های جاری نیز در آن لحاظ می‌شود.
2- M2: نوعی از محاسبه‌ی عرضه‌ی پول است که شامل تمامی اجزای M1 و هم‌چنین شبه‌پول است که به سپرده‌های پس‌انداز، اوراق بهادار بازار پول، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و سایر سپرده‌های مدت‌دار اطلاق می‌شود.
این دارایی‌ها نقدپذیری کمتری نسبت به M1 دارند و به عنوان واسطه‌ی دادوستد چندان مناسب نیستند، ولی می‌توان آن‌ها را به سرعت به پول نقد یا سپرده‌های جاری تبدیل کرد.
3- M3: یکی از معیارهای عرضه‌ی پول است که شامل M2 و هم‌چنین سپرده‌های مدت‌دار بزرگ، صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول [5]، قراردادهای بازخرید (REPO) کوتاه‌مدت [6] و دارایی‌های با نقدپذیری بالا می‌شود.