بررسی روشهای رفع کسری بودجه

بررسی راهکارهای رفع کسری بودجه
علی سعدوندی، استاد اقتصاد کلان و بانکداری در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: آمار رشد اقتصادی سال گذشته، با توجه به حقایق اقتصادی کشور، ظاهر شدن اثر تحریمها و بحران کرونا در آخر سال که اقتصاد بسیاری از کشورها را تحت تاثیر قرار داد آماری منفی نیست.
وی ادامه داد: اینکه رشد اقتصادی مثبت یک درصد است یا منفی شش دهم درصد، تفاوت زیادی ندارد تفاوت این است که ما در سال گذشته اقتصاد باثباتی داشتیم، رشد نداشتیم اما سقوط قابل توجهی نیز نداشتیم. این را باید در کنار این قرار دهیم که رشد نفتی ما به شدت منفی بوده است.
بیشتر بخوانید: آموزش فارکس
رفاه اقتصادی و ارتباط کم با صادرات نفتی
دکتر سعدوندی درباره ارتباط بین این اقتصاد نفتی و غیر نفتی در ایران، گفت: رشد نفتی منفی حکایت از این دارد که نقش درآمد نفتی در اقتصاد ما قطعا مثبت نبوده است چرا که اگر مثبت بود وقتی درآمدهای نفتی به شدت کاهش پیدا میکرد باید اقتصاد غیر نفتی ما هم به شدت کاهش پیدا میکرد اما این طور نبود.
وی افزود: عکس این موضوع هم ثابت شده است، وقتی در زمان آزاد شدن تحریمها، صادرات نفت از قید تحریم آزاد شد، رشد درآمد نفتی ما به شدت بالا بود اما تاثیر چندانی بر رفاه مردم نگذاشت. این موضوع باید سنجیده شود که چرا درآمد نفتی، تاثیری در درآمد غیر نفتی ما ندارد.
بیشتر بخوانید: آموزش بورس برای مبتدیان
برای آشنایی با ابزارهای مشتقه، بازار مشتقات مالی، انواع ریسکهای مالی و راههای کنترل آنها دوره آموزشی مدیریت ریسک مالی مشتقات: آتیها و سلفها را همین الان ثبت نام کنید.
این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: به باور بنده اتفاقا درآمد نفتی تاثیر در درآمد غیر نفتی دارد اما این تاثیر در دراز مدت، تاثیری منفی است چرا که درآمد نفتی باعث شده ذخایر ارزی بانک مرکزی و پایه پولی افزایش یافته و موجب بروز تورم شود. از طرف دیگر ما از درآمد نفتی برای پرداخت یارانه به کالاهای خارجی استفاده کردیم. نکته قابل توجه اینجاست که حتی در شرایط تحریم نیز به کالای اساسی خارجی یارانه میدادیم و باعث تضعیف تولید کالاهای اساسی میشدیم.
بیشتر بخوانید: آموزش مدیریت ریسک مالی
سیاستگذاری اقتصادی نامناسب
دکتر سعدوندی در پاسخ به این سوال که چه پیشبینی میتوان برای رشد اقتصادی سالهای آینده داشت، گفت: واقعیت این است که ما متاسفانه مطلقا سیاستگذاری در زمینه رشد اقتصادی نداریم و مثل یک قایقی هستیم که در اقیانوس رها شدهایم.
وی ادامه داد: این ادعا مطرح شده که ما عملیات بازار باز [1] داشتیم، درحالی که نرخ سود بازار بین بانکی از 18 درصد به 8 درصد کاهش یافته است. اگر سیاستگذاری وجود داشت و بانک مرکزی نرخ هدف داشت، نباید این نرخ به این سطح کاهش مییافت. اگر سیاستگذاری بودجهای داشتیم از این فرصت استفاده میکردیم، مقدار زیادی اوراق میفروختیم و این اوراق را صرف رشد اقتصادی در کشور میکردیم؛ ولی سیاستگذاری بودجهای و نیز سیاستگذاری پولی مناسبی در کشور وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: آدام اسمیت
سیاست پولی صحیح راهکار کاهش تورم
این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: اگر واقعا سیاستگذاری پولی صحیحی تنظیم میکردیم، امکان آوردن نرخ تورم به زیر بیست درصد و مثبت شدن بیش از این مقدار رشد اقتصادی بود.
وی افزود: در این زمینه مقداری نیز ترس وجود دارد چرا که مسئولین کشور به جای اینکه به درمان مشکل بپردازند سعی میکنند فقط امروز را به فردا واگذار کنند و به شدت دچار روزمرگی شدهاند.
دکتر سعدوندی گفت: اوراق قرضه میتواند تورم را به زیر 20 درصد کاهش دهد. این روش در هر کشور جهان هم که استفاده شده بدون استثنا تورم را کاهش داده است. در مقابل کشورهایی مانند ونزوئلا، آرژانتین و زیمباوه که سیاست پولیسازی جبران کسری بودجه [2] را استفاده کردند به فاجعه انجامید. افرادی که از اوراق انتقاد میکنند، در مقابل روش پولیسازی یا سکوت میکنند یا تلویحا تایید میکنند و کشور را به پرتگاه میبرند و متاسفانه تاکنون نیز موفق بودهاند.
بیشتر بخوانید: جورج سوروس کیست؟
اصلاح نظام مالیاتی و مولدسازی داراییها برای رفع کسری بودجه
این کارشناس اقتصادی با اشاره به ایجاد نظام مالیاتی برای جبران کسری بودجه، گفت: بنده از طرفداراران مالیات بر مجموع درآمد و مالیات برعایدی سرمایه [3] بودهام اما با توجه به شرایط کشور این ادعاها، نوعی ادعاهای فضایی است؛ چرا که برای ایجاد یک انقلاب مالیاتی به حداقل 5 سال زمان نیاز است. این سخن صحیحی است که مالیات بر مجموع درآمد بر اوراق مقدم است اما در یک بازه ده ساله، نه برای یک سال! چرا که کمترین زمان برای پیاده شدن سیستم مالیات بر مجموع درآمد 5 سال است.
وی با اشاره به راه دیگر جبران کسری بودجه گفت: نکته دیگری که برخی پیشنهاد میکنند، جبران کسری از طریق مولدسازی داراییهاست، این درحالی است که تا به حال یک مورد مولدسازی دارایی انجام نشده است چون هنوز بستر قانونی و اداری آن فراهم نیست!
دکتر علی سعدوندی گفت: چگونه در این حال میتوان 240 هزار میلیارد را از این طریق جبران کرد در حالی که قانونی در این زمینه وجود ندارد. ایران با کشوری مانند ترکیه مقایسه میشود که تنها 5000 کارمند مولدسازی داراییها دارد.
بیشتر بخوانید: میلتون فریدمن
بلندمدت بودن طرح مولدسازی داراییها
وی تصریح کرد: زمانی که مولدسازی شروع شود، درآمد حاصل از مولدسازی باید بار دیگر صرف مولدسازی شود، یعنی یک مدرسه تبدیل به پاساژ میشود، مغازههای آن را اجاره میدهید و این درآمد را برای پروژههای مولدسازی دیگر هزینه میکنید، سپس باید بار دیگر درآمد آن برای یک مدرسه در حال تخریب خرج شود بنابراین شاید 20 سال زمان نیاز باشد تا درآمد حاصل از مولدسازی در بودجه عمومی کشور ظاهر شود. یعنی قبل از 20 سال امکانپذیر نیست. طرحی بلندمدت از مولدسازی داراییها در کشور نداریم و جبران شدن کسری بودجه با مولدسازی، تخیلی و فضایی است.
ناممکن بودن کاهش هزینههای دولت برای رفع کسری بودجه
این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: طرح فضایی دیگر این است که گفته میشود هزینههای دولت کاهش یابد، چگونه میتوان هزینه دولت را کاهش داد؟ شما اگر بخواهید 200 هزار میلیارد تومان از این محل جبران کسری داشته باشد، با توجه به حقوق متوسط افراد در کشور باید تعداد زیادی از کارکنان قشرهای متفاوتی مانند، معلم، پلیس و سایر مشاغل را اخراج کنید، در این صورت آیا امنیتی در کشور حکمفرما خواهد بود؟ اینها طرحهایی ابرفضایی است و تا به حال در دنیا سابقه نداشته است. جنبشی در کشور ایجاد شده که مرتبا طرحهایی فضایی مطرح میکنند.
بیشتر بخوانید: آموزش مدیریت ریسک
جامع نبودن طرح مالیات بر عایدی سرمایه
دکتر سعدوندی درباره طرح مالیات بر عایدی سرمایه گفت: اگر طرح جامع نباشد، فاجعه به بار میآورد. ما اگر بر ملک، مالیات بر عایدی سرمایه را تصویب کنیم و باقی بازارها را رها کنیم، در این صورت چه اتفاقی در کشور خواهد افتاد؟ در این صورت بازار ملک در رکود میرود و نقدینگی به بازارهای دیگر سرریز میکند و تورم ما را نیز بالاتر میبرد.
وی افزود: بنده با هر طرح بدون مطالعه مخالفم. طرحهای مالیاتی نیاز به نظام جامع دارد. ما متاسفانه متخصص مالیات در کشور نداریم و باید از صفر ایجاد کنیم. نظام مالیات ما نظامی قجری است و باید آن را از صفر ایجاد کنیم.
بیشتر بخوانید: کینز
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه ما افتخارات خودمان را نیز نابود کردهایم، گفت: ما افتخاری در دنیا داشتیم و آن، پرداخت یارانه نقدی بود. در بحران کرونا بسیاری از کشورها اعلام کردند و برخی نیز اعلام نکردند؛ اما ریشه آن را بگردید این است که این کار اولین بار در ایران اجرا شد.
وی ادامه داد: زمانی که نظام مالیاتی مدرن نداریم چگونه میتوانیم در دو ماه، مالیات بر مجموع درآمد بگیریم؟ به دلیل اینکه مالیات بر مجموع درآمد یک طرح جامع است، ارجح است به اینکه یک طرح ناقص، به خصوص در عایدی سرمایه اجرا شود که میتواند ایجاد مشکل کند.
خطای فاحش با اخذ مالیات از سود سپرده
دکتر سعدوندی درباره مالیات بر سود سپردههای بانکی گفت: در حال حاضر گفته میشود نظام بانکی سود سپرده میدهد و باید از آن عایدی سرمایه بگیریم، این در حالی است محاسبات نرخ سود سپرده بر اساس محاسبات واقعی انجام میشود نه محاسبات اسمی. یعنی شما باید زمانی مالیات از سود سپرده میگرفتید که نرخ تورم 8 درصد و نرخ سود سپرده 20 درصد بود، نه درشرایطی که نرخ سود سپرده به 15 درصد رسیده و تورم 40 درصد، اگر مالیات بر سود سپرده گرفته شود، سپرده تخلیه میشود و زمانی که سپرده تخلیه شد فاجعه به بار میآید.
بیشتر بخوانید: انواع کلاس های دارایی
بورس، تنها سد راه ابر تورم
بورس جاذب نقدینگی است و اگر ما در حال حاضر ابرتورم [4] نداریم، تنها یک دلیل دارد و آن هم بورس است. اما بورس به سمت گران شدن و حبابی شدن پیش میرود، معمولا زمانی که بورس حباب میشود این حباب در بازار اوراق تخلیه میشود و البته به قدری هم این تخلیه انجام شده است.
فرصت طلایی استفاده از ظرفیت اوراق
وی ادامه داد: اما چرا نرخ اوراق پایین است؟ چون قیمت اوراق به دلیل افزایش خریداران افزایش یافته است. آن زمان که نرخ اوراق 35 درصد بود، کسی در مورد عمق بازار اوراق تشکیک نکرد درحالی که تورم 8 درصد بود در حال حاضر نرخ تورم 40 درصد است و نرخ اوراق 13.5 درصد است. این نشان میدهد خریداران بازار اوارق شدیدا افزایش پیدا کرده است و تشکیک درباره عمق بازار بیپایه است.
دکتر سعدوندی درباره فرصت استثنایی بازار اوراق گفت: همیشه این پنجره فرصت باز نیست. الان با توجه به کرونا این پنجره باز شده است و باید از آن نهایت استفاده را انجام داد.
وی ادامه داد: اکثر محاسباتی که در اوراق دیدم مشکلات جدی دارد و به عمد در حال نمایش این است که ایران در آستانه بحران بدهی قرار دارد درحالی که کاملا برعکس بوده و ما به بحران تورم نزدیک هستیم و بحران تورم و بدهی در تعارض باهم هستند.
دکتر علی سعدوندی با هشدار نسبت به تبعات ریزش بورس، گفت: اگر بازار بورس دچار ریزش شود برای کشور خیلی تبعات خواهد داشت و ما دیگر نمیتوانیم تورم را به این راحتی کنترل کنیم توصیه من این است که کسری بودجه از راه اوراق تامین شود و نه از راه تزریق گسترده به بازار بورس.
بیشتر بخوانید: اختیار فروش
بررسی امکان رفع کسری بودجه از فروش سهام در بورس
وی ادامه داد: طرح دیگری که وجود دارد این است که اگر روزی ده هزار میلیارد تومان در بازار بورس مبادله صورت بگیرد و اگر دولت، هزار میلیارد تومان سهام در بورس بفروشد، کسری بودجه دولت تامین شده است. این حرف در این شرایط خطرناک است و منجر به ریزش بازار خواهد شد، اما اگر بازار بورس را به ثبات برسانیم، میشود قدری از کسری بودجه را از محل بورس تامین کرد.
این کارشناس اقتصادی گفت: باید درعمل دید که اگر بازار را متعادل نگه داریم، دولت چه مقدار میتواند اوراق بفروشد. این احتمال وجود دارد که اگر بخواهید بازار را متعادل نگه دارید بیشتر از پولی که به دست میآید باید برای ثبات بازار هزینه کنید.
وی افزود: بازار بورس ممکن است ظرفیت تامین کسری بودجه را نداشته باشد. در اینکه ثبات بورس ارجح است بر استفاده ابزاری از بورس برای تامین کسری بودجه شکی نیست چون اگر بورس بریزد منابعی که در دست مردم است وارد بخش بازار و خدمات شده و باعث رشد شدید قیمتها خواهد شد.
بیشتر بخوانید: اختیار خرید
بیشتر بخوانید: پل کروگمن
پکیج جامع دوره بنیادی فارکس
برای تحلیل بنیادی فارکس – Forex Fundamental Analysis نیازمند توانایی تحلیل شاخصهای اقتصادی و درک سیاستگذاری پولی هستید، با کلیک روی دکمه زیر از 10% تخفیف بیشتر برای ثبت نام استفاده کنید.
دیدگاهتان را بنویسید