اصطلاحات بورس: مفاهیمی که باید بدانید
اصطلاحات بورس: 11 مفهومی که باید بدانیم
مقدمه
شناخت مفاهیم و اصطلاحات بورس برای درک بازار و تحلیل آن ضروری است که در مقاله جامع آموزش بورس به برخی از آنها پرداخته‌ایم. دانستن مفاهیمی مانند سبدگردانی، شاخص کل، دارایی تحت مدیریت، صندوقهای سرمایه‌گذاری و … برای افرادی که مستقیم و غیرمستقیم در این بازار فعال هستند مهم است. در این مقاله پرکاربردترین اصطلاحات بورس و مفاهیم آن را پوشش خواهد داد.
فهرست مطالب
شاخص کل بورس چیست؟
اولین اصطلاح از سری اصطلاحات بورس که به بررسی آن خواهیم پرداخت، شاخص کل است. شاخص کل بورس معیاری است که بازدهی کل بازار را از گذشته تا کنون نشان می‌دهد. این فرمول بیانگر میانگین سود یا زیان سرمایه‌گذاران طی یک مدت زمان مشخص است. عدد شاخص به تنهایی اهمیت ندارد و درصد تغییرات آن در پایان روز، هفته، ماه، فصل و سال کاری است که مهم است. برای انجام این کار، یک سال را به عنوان سال پایه در نظر می‌گیریم، سپس تغییرات را نسبت به سال پایه بیان می‌کنیم. سال 1369 به عنوان سال پایه با رقم 100 در نظر گرفته شده است.
دارایی تحت مدیریت (AUM) در اصطلاحات بورس
دارایی‌های تحت مدیریت (Asset Under Management) [1] که به صورت اختصاری با عنوان AUM آن را نشان می‌دهند، به دارایی‌های که یک صندوق سرمایه‌گذاری که از سهامدارن خود دریافت کرده و آنها را مدیریت می‌کند می‌گویند. باید به این نکته توجه داشت که AUM صندوق‌ها روزانه نوسان می‌کند و بیانگر جریان نقدی ورودی و خروجی یک صندوق است.
سبدگردانی (Separately Managed Account) چیست و به چه کسی سبد گردان می‌گویند؟
اگر در بازار بورس و به طور کلی سهام فعال بوده باشید، احتمالا سبدگردانی که از اصطلاحات بورس است را زیاد شنیده باشید. ارائه این خدمت مالی به سرمایه‌گذاران خرد و کلان بیش از نیم قرن سابقه دارد. اما در بازار ایران پس از تجربه ایجاد صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک، به‌تازگی «سبدگردانی» مورد توجه معامله‌گران و سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. هرچند تا پیش از این تجربه سبدگردانی به‌صورت غیررسمی در دهه‌های اخیر در بازار بورس تهران وجود داشته است.
سبدگردانی به معنای چیدمان ترکیبی از دارایی‌ها در قالب یک سبد [2] است. در سبدگردانی مالکیت سبد کاملاً متعلق به سرمایه‌گذار است و میزان هر یک از دارایی‌ها و قیمت دقیق خرید و فروش دارایی‌ها توسط سبدگردان تعیین و پایش می‌شود.
به بیان ساده‌تر می‌توان سبدگردانی را این گونه تعریف کرد: «سپردن پول و دارایی خود به فردی تحت عنوان سبدگردان که با استفاده از تجربه و مهارت خود با سرمایه شما اقدام به خرید و فروش سهام می‌کند». سبدگردانی به «مدیریت پرتفوی» [3] نیز معروف است. این افراد بر اساس ویژگی‌های سرمایه گذار مانند سطح ریسک‌پذیری و میزان سرمایه، سبدی متناسب با شخصیت او تشکیل می‌دهند و به صورت منظم آن را بررسی می‌کنند.
پورتفوی چیست؟ چرا در اصطلاحات بورس مهم است؟
پرتفوی یکی از پرکاربردترین اصطلاحات و مفاهیم بورس است. پرتفوی به سبدی از دارایی‌های مالی گفته می‌شود. به عبارت دیگر پرتفوی ترکیبی از سهام یا سایر دارایی‌هاست که یک سرمایه‌گذار آنها را خریداری نموده است. هدف از تشکیل پرتفوی سهام یا سبد سهام، کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری است.
با ایجاد سبد سرمایه‌گذاری، سود یک سهم می‌تواند زیان سهام دیگر را جبران کند. پرتفوی به‌صورت مستقیم توسط سرمایه‌گذاران و معامله‌گران یا توسط سبدگردان‌های حرفه‌ای به صورت غیرمستقیم مدیریت می‌شود. ريسك پرتفوی به‌دلیل کاهش ریسک غیرسیستماتیک [4] در بیشتر موارد كمتر از متوسط ريسك سهام داخل سبد است.
صندوق سرمایه گذاری مشترک
صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Funds) [5] یکی از ابزارهای مهم سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی هستند. با توجه به افزایش سرمایه‌گذاری در بورس و اوراق بهادار، هر ساله شاهد شکل‌گیری صندوقهای سرمایه‌گذاری جدیدی هستیم که یکی از انواع آن صندوق سرمایه‌گذاری مشترک است.
صندوقهای مشترک با تصویب مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۴ فعالیت خود را آغاز نمودند. این صندوق‌ها به عنوان یک نهاد، منابع مالی را جمع‌آوری و در سبدهای متنوعی از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کنند. به بیان دیگر، صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک نوعی نهاد مالی هستند که تمرکز اصلی آنها سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار است.
اوراق بدهی چیست؟
اوراق بدهی یکی از مهم ترین اصطلاحات بورس و اقتصاد است که همانند اوراق قرضه دولتی و شرکتی، نوعی ابزار بدهی است که با شرایط معین بین دو طرف معامله می‌شود.
به بیان دیگر، اوراق بدهی اسناد یا اوراق بهاداری هستند که به موجب آن ناشر متعهد به پرداخت بهره سالانه در زمان‌هایی مشخص به دارنده اوراق می‌شود. همچنین ناشر اوراق متعهد می‌شود در زمان مشخص (زمان سررسید) اصل مبلغ را بازپرداخت کند. دارنده اوراق به‌عنوان بستانکار این حق را دارد تا اصل و بهره سرمایه‌گذاری خود را دریافت کند. با این حال، پس از دریافت وجه، هیچ مالکیتی در شرکت ندارد.
خریداران این نوع اوراق در واقع به شرکت‌های و دولت وام می‌دهند تا از این طریق بهره وام خود را به طور ثابت دریافت کنند.
صندوقهای سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF)
یکی از اصطلاحات بورس که احتمالا به گوش خیلی از ما آشنا است،ETF است. نام اختصاری ETF مخفف عبارت انگلیسی (Exchange Traded Fund) است.
این نام به صندوق‌هایی اطلاق می‌شود که امکان خرید و فروش واحدهایشان در بازار بورس وجود دارد. در ایران این صندوق‌ها با نام صندوقهای قابل معامله شناخته می‌شوند. از آن جا که هر سرمایه‌گذار با حداقل سرمایه قادر به سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها است. صندوقهای ETF یکی از بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری برای افراد است تا به صورت غیرمستقیم در بازار بورس سرمایه‌گذاری کنند.
انواع تحلیل در اصطلاحات بورس
در روش تحلیل بنیادی، سرمایه‌گذار وضعیت مالی شرکت را از طریق تجزیه‌وتحلیل صورت‌های مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و صورت حقوق صاحبان سهام و نسبت‌های حاصل از اقلام این صورت‌های مالی بررسی می‌کند.
از طرف دیگر، در تحلیل تکنیکال، بدون توجه به بنیاد شرکت، بر اساس روند گذشته قیمت، تحلیلگر اقدام به پیش‌بینی قیمت سهام می‌کند. در روش تکنیکال از مباحثی مانند روند و خط روند، نسبت‌های فیبوناچی، کانال‌های صعودی و نزولی، امواج الیوت، نواحی حمایت و مقاومت و مباحث مختلف دیگر استفاده می‌شود.
صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی چیست؟
هدف از صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص (Index Fund) [6] تطبیق پرتفوی سرمایه‌گذاری با شاخص‌های بازار سهام است. این شاخص می‌تواند شاخص کل یا دیگر شاخص‌‌ها در بازار سهام باشد. مزیت اصلی صندوقهای سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، هزینه کمتر و حذف ریسک مدیریت صندوق است.
ارزش خالص دارایی NAV چیست؟
یکی از مهم ترین اصطلاحات بورس بدون شک NAV است. برای بررسی وضعیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوقهای سرمایه‌گذاری از معیار ارزش خالص دارایی [7] استفاده می‌شود.
برای محاسبه ارزش خالص دارایی‌ها، ارزش ذاتی دارایی‌های درون یک صندوق یا شرکت سرمایه‌گذاری را می‌سنجیم، سپس خالص دارایی‌های شرکت را بر تعداد سهام تقسیم می‌کنیم تا ارزش خالص دارایی به ازای هر سهم را به دست آوریم. از این طریق می‌توان ارزش خالص دارایی شرکت را با قیمت بازاری آن مقایسه کرد.
دیدگاهتان را بنویسید