نسبت‌های مالی

در ادامه بررسی روش‌های تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال برای تکمیل مباحث مرتبط با تحلیل فاندامنتال نسبت‌های مالی را بررسی خواهیم کرد. مقایسه و سنجش نسبت‌های مالی در کنار صورت‌های مالی، دقت انتخاب سهم مناسب برای سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد. در ادامه برخی از مهم‌ترین نسبت‌های مالی را معرفی می‌کنیم.

حاشیه سود عملیاتی

به نسبت سود عملیاتی به فروش، حاشیه سود عملیاتی می‌گویند. در تحلیل بنیادی بالا بودن این نسبت، نشان‌دهنده‌ی توانایی شرکت در سودآوری و کنترل هزینه‌هاست. شرکت‌هایی مانند گوگل و اپل که دارای برندهای معتبری در دنیا هستند همواره حاشیه سود مناسب و البته نسبتا ثابتی دارند. علت دیگر بالا بودن حاشیه سود می‌تواند انحصار ^[4] در حوزه فعالیت شرکت باشد. فرضا اگر یک شرکت دارویی، انحصار تولید داروی خاصی را داشته باشد به دلیل رقابتی نبودن بازار، حاشیه سود آن بالا خواهد بود.

نسبت آنی

نسبت آنی (Quick Ratio) توانایی شرکت در انجام تعهدات کوتاه‌مدت توسط دارایی‌های نقدی را نشان می‌دهد و فرمول محاسبه آن به شکل زیر است:

(دارایی‌های جاری) – (موجودی انبار) ÷ (بدهی‌های جاری)

اگر این نسبت، بالاتر از 1 باشد نشان‌دهنده‌ی توانایی شرکت در بازپرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت است. اگر پایین‌تر از یک باشد حکایت از وضع نامناسب مالی شرکت دارد. البته به این معنا نیست که شرکت به زودی ورشکسته می‌شود چرا که راه‌های مختلفی برای تامین مالی وجود دارد ولی می‌توانند نگران‌کننده باشد.
نکته: بالا بودن بیش از حد نسبت آنی دو علت ممکن است داشته باشد. مورد اول اینکه نقدینگی بالایی در شرکت موجود است و یا اینکه مطالبات بیش از حدی وجود دارد که در هر دوصورت نشان‌دهنده ضعف مدیریتی است.

نسبت جاری

نسبت جاری (Current Ratio) یکی دیگر از نسبت‌های مهم مالی است که از تقسیم دارایی‌های جاری بر بدهی‌های جاری بدست می‌آید که نشان‌دهنده‌ی توانایی شرکت در بازپرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت از طریق دارایی‌های جاری است. این عدد باید نزدیک به 1 باشد.
تفاوت نسبت آنی و نسبت جاری در تحلیل بنیادی، این است که نسبت آنی سختگیرانه‌تر و دقیق‌تر شرکت را بررسی می‌کند.
نکته: اگر دو نسبت فوق در طول چندین سال به یک اندازه و ثابت باشند نشان دهنده ثبات شرکت است ولی اگر این فاصله بیشتر شود می‌توان احتمال این را داد که شرکت موجودی زیادی در انبار دارد (فروش ضعیف) و اگر نسبت آنی کمتر از جاری شود ممکن است میزان تولید یا موجودی‌های اولیه هماهنگ نباشد.

نسبت بدهی

نسبت بدهی، نشان‌دهنده‌ی توانایی شرکت در بازپرداخت بدهی‌ها به وسیله کل دارایی‌های موجود است و از تقسیم کل بدهی‌ها بر کل دارایی‌ها بدست می‌آید. هرچقدر این عدد کمتر از 1 باشد نشان‌دهنده‌ی توانایی مالی بیشتر شرکت است.

نسبت P/E

یکی از نسبت‌های مهم و پرکاربرد در تحلیل بنیادی، P/E است که از تقسیم قیمت هر سهم بر سود هر سهم بدست می‌آید که نشان‌دهنده انتظار سرمایه‌گذاران از بازده سهم است. به زبان ساده یعنی اینکه سرمایه‌گذار برای هر یک ریال بازدهی، چند ریال حاضر به سرمایه‌گذاری است. در نتیجه هرچه P/E کمتر باشد احتمال اینکه این سرمایه‌گذاری ارزشمندتر باشد بیشتر است.

نسبت P/B

P/B یا ارزش دفتری، حاصل تقسیم قیمت سهام بر ارزش اسمی شرکت است. این نسبت نشان می‌دهد که قیمت سهمی که در بازار وجود دارد از ارزش حسابداری یا اصطلاحا دفتری، کمتر است یا بیشتر. هرچه P/B پایین‌تر باشد، آن سهم ارزنده‌تر است.

نسبت P/S

به نسبت قیمت بازار تقسیم بر فروش خالص گفته می‌شود. هر چه این میزان پایین‌تر باشد یعنی سهم برای سرمایه‌گذاری ارزنده‌تر است.

نسبت PEG

از تقسیم P/E بر رشد EPS نسبت PEG ^[5] بدست می‌آید و از آن برای تعیین ارزش سهام از این نسبت استفاده می‌شود. این نسبت به دلیل اینکه از رشد درآمد در محاسبات استفاده می‌کند از P/E دقیق‌تر است. هرچه میزان نسبت PEG کمتر باشد نشان‌دهنده‌ی این است که قیمت سهام کمتر از ارزش ذاتی خود است.